Polowanie na borsuki to zagadnienie, które powinno zainteresować każdą osobę związaną z łowiectwem lub chcącą zgłębić tajniki gospodarki łowieckiej w Polsce. Dlaczego? Otóż borsuk, choć jest tylko jednym z wielu gatunków zwierząt łownych, pełni w ekosystemie bardzo ważną rolę, a jednocześnie potrafi wpływać na równowagę środowiska i powodować szkody w uprawach. Warto zatem dogłębnie zrozumieć wszelkie zagadnienia związane z bezpieczeństwem, etyką łowiecką i ochroną bioróżnorodności w trakcie polowania – to klucz do odpowiedzialnej działalności łowieckiej.

Borsuki – co warto wiedzieć o tych zwierzętach?

Borsuk to drapieżnik z rodziny łasicowatych, charakteryzujący się masywną budową ciała, krótkimi kończynami oraz charakterystycznym biało-czarnym ubarwieniem na głowie. Waży zazwyczaj od 10 do 20 kg, choć masa ciała może się różnić w zależności od pory roku i dostępności pokarmu. Gatunek ten prowadzi głównie nocny tryb życia, spędzając dnie w rozległych i wielopoziomowych norach. Najczęściej zamieszkują tereny leśne i obrzeża lasów, choć zdarza się je spotkać również na terenach rolniczych czy w pobliżu łąk i pól. Ze względu na swoją żarłoczność i różnorodną dietę (od owadów, przez gryzonie, aż po owoce i padlinę) potrafią w niektórych sytuacjach wyrządzać szkody w uprawach rolnych.

Wbrew pozorom borsuki nie są jedynie szkodnikami w gospodarce łowieckiej czy rolnictwie. Pełnią bowiem w ekosystemie rolę sanitarną, ograniczając populację gryzoni. Polowanie na borsuki ma w dużej mierze charakter regulacyjny, by zapobiegać nadmiernemu rozrostowi populacji. Zrównoważone łowiectwo ma za zadanie utrzymać liczebność poszczególnych gatunków na poziomie akceptowalnym z punktu widzenia bioróżnorodności i gospodarki.

Podstawa prawna i legalność polowania na borsuka

W Polsce borsuk jest uznawany za zwierzę łowne w myśl odpowiednich przepisów zawartych w ustawie Prawo łowieckie oraz w rozporządzeniach Ministra Klimatu i Środowiska (wcześniej Ministra Środowiska). Oznacza to, że gatunek może być objęty polowaniami w wyznaczonym okresie, pod warunkiem spełnienia wszystkich kryteriów formalnych.

Wymagane uprawnienia

Aby legalnie polować na borsuki, należy posiadać ważne uprawnienia myśliwskie wydawane przez Polski Związek Łowiecki. Oprócz tego niezbędne jest zezwolenie na posiadanie odpowiedniej broni oraz przynależność do koła łowieckiego lub inne formy pozwalające na udział w polowaniach, przestrzeganie etyki łowieckiej i zasad bezpieczeństwa.

Regionalne ograniczenia i plan łowiecki

W niektórych obwodach łowieckich liczba borsuków może być kontrolowana na podstawie corocznego planu łowieckiego. Wielkość populacji jest często monitorowana przez nadleśnictwa oraz koła łowieckie. W związku z tym liczba pozyskiwanych osobników bywa ograniczana lub zwiększana w zależności od oceny stanu liczebnego populacji. Wszystko to odbywa się pod ścisłym nadzorem właściwych organów i jest zgodne z zasadą zrównoważonego gospodarowania zwierzyną.

Główne powody polowań na borsuki

Organizacja polowań na borsuki wynika przede wszystkim z konieczności zarządzania populacją. Nadmierna liczba tych drapieżników może prowadzić do szkód w ekosystemie oraz w rolnictwie. Borsuki są dość żarłoczne, a ich norowanie potrafi niszczyć uprawy i zwiększać ryzyko rozprzestrzeniania się chorób wśród zwierząt dzikich i hodowlanych. Regulacja ich liczebności bywa niezbędna szczególnie w regionach, gdzie borsuków przybywa szybciej, niż pozwalają na to zasoby pokarmowe i warunki środowiskowe.

Aspekty zdrowotne

Borsuki mogą być nosicielami pasożytów oraz chorób, w tym wścieklizny, co stwarza zagrożenie dla ludzi, zwierząt domowych i gospodarskich. Utrzymanie równowagi w populacji tego gatunku zmniejsza ryzyko wybuchu epidemii. W ramach gospodarki łowieckiej przeprowadza się badania weterynaryjne na upolowanych osobnikach, co pozwala lepiej kontrolować stan zdrowotny populacji.

Ochrona innych gatunków

Niekontrolowany przyrost liczby borsuków może mieć negatywny wpływ na populacje mniejszych zwierząt, takich jak gryzonie czy ptaki gniazdujące na ziemi. Choć główną dietę borsuka stanowią dżdżownice i owady, nie można wykluczyć większych strat w środowisku, jeśli zabraknie naturalnych wrogów. Polowania prowadzone zgodnie z przepisami i etyką łowiecką pomagają zachować równowagę w ekosystemie.

Okres polowań na borsuki. Kiedy przypada sezon?

Zgodnie z przepisami ustalonymi przez właściwe organy, sezon polowań na borsuki w Polsce przypada zazwyczaj od 1 września do 30 listopada, choć dokładne terminy mogą różnić się w zależności od danego województwa, aktualnych rozporządzeń i decyzji ministerialnych. Przed rozpoczęciem sezonu każdy myśliwy powinien zapoznać się z obowiązującymi w danym obwodzie łowieckim zasadami i ustaleniami. Często wprowadza się ograniczenia dotyczące płci zwierzyny, minimalnych rozmiarów osobników czy maksymalnej liczby upolowanych sztuk.

Fakt, iż okres polowania na borsuki przypada na miesiące jesienne, podyktowany jest kilkoma czynnikami. Po pierwsze, w okresie od września do listopada borsuki intensywnie żerują, przygotowując się do zimowego spowolnienia aktywności, co ułatwia ich obserwację. Po drugie, okres godowy borsuków przypada na późną wiosnę i lato (maj–sierpień), choć jest to termin umowny, gdyż borsuki mogą być w ciąży od 7 do 12 miesięcy i w niektórych źródłach spotkamy się z bardzo długim okresem luty–październik. Jesienne polowania mają mniejszy wpływ na rozród i wychów młodych.

Sprzęt i wyposażenie myśliwskie do polowania na borsuki

Dobór odpowiedniego sprzętu i akcesoriów jest niezwykle istotny podczas polowań na borsuki. Warto pamiętać, że gatunek ten prowadzi głównie nocny tryb życia i charakteryzuje się dużą ostrożnością. Oprócz niezbędnej broni przydadzą się urządzenia umożliwiające obserwację w trudnych warunkach oświetleniowych oraz odpowiedni strój.

Broń i amunicja

Najczęściej stosowaną bronią przy polowaniu na borsuki jest broń kulowa o kalibrze odpowiednim do zwierzyny drapieżnej (np. .222 Rem, .223 Rem, .243 Win czy podobne). Ważne jest, by myśliwy posiadał dostateczne umiejętności strzeleckie i potrafił oddać celny strzał, minimalizując cierpienie zwierzęcia. Niektórzy myśliwi zamiast wykorzystania amunicji kulowej decydują się na broń śrutową w sytuacjach, gdy polowanie odbywa się na bliższe dystanse, np. z zasiadki przy norach. Przy wyborze amunicji należy uwzględnić zarówno moc obalającą, jak i precyzję strzału.

Dodatkowe wyposażenie strzeleckie

• Optyka i noktowizja – borsuki aktywne są głównie o zmroku i nocą, dlatego wysokiej jakości optyka to podstawa. Noktowizor lub termowizja znacznie ułatwiają lokalizację zwierzęcia.
• Tłumiki – do zastosowania w przypadku odstrzału sanitarnego, o czym pisaliśmy w naszym artykule o wyborze tłumika do broni myśliwskiej.
  
  
  

Odpowiedni ubiór i akcesoria

Właściwa odzież myśliwska zapewnia wygodę i podnosi bezpieczeństwo. Podczas nocnych wyjść należy zaopatrzyć się w:

• Kurtkę i spodnie z membraną – chronią przed wiatrem i wilgocią, jednocześnie zapewniając oddychalność.
• Buty terenowe – najlepiej wodoodporne, z solidnym bieżnikiem, ponieważ polowania na borsuki często odbywają się na podmokłych terenach.
• Ciepłą bieliznę termoaktywną – kluczowa podczas chłodniejszych nocy.
• Nakrycie głowy i rękawice – redukują utratę ciepła i chronią przed ukąszeniami owadów.

• Urządzenia lokalizacyjne (GPS) – przydatne szczególnie w rozległych kompleksach leśnych.

Wykorzystanie psa do polowań na borsuki

Wielu doświadczonych myśliwych decyduje się na użycie psów myśliwskich w polowaniach na borsuki. Pies do polowań na lisy, borsuki, jenoty czy inną zwierzynę żyjącą w norach to z reguły rasa norująca: jamnik lub terrier, a więc psy, które cechuje wyjątkowa odwaga i zacięcie do pracy w wąskich korytarzach nor. Pies wchodzi do nory i wypłasza borsuka, kierując go w stronę myśliwego.

Należy pamiętać, że polowanie z psem na drapieżniki wymaga szczególnej ostrożności i wyczucia etycznego. Borsuki posiadają silne szczęki i długie pazury, którymi mogą skutecznie się bronić. Dlatego tak istotne jest przeszkolenie psa, a także nadzór myśliwego. Polski Związek Łowiecki zaleca stosowanie odpowiednich akcesoriów dla psów myśliwskich, czyli kamizelek ochronnych, które mogą uchronić zwierzę przed poważniejszymi obrażeniami.

Podsumowanie

Polowanie na borsuki w Polsce to temat budzący sporo emocji i pytań o legalność, etykę oraz realny wpływ na ekosystem. W świetle obowiązujących przepisów i zasad gospodarki łowieckiej borsuki można pozyskiwać w określonym czasie, aby zapobiegać zbytniej presji na środowisko i ograniczyć potencjalne szkody wyrządzane w rolnictwie. Decyzja o zorganizowaniu polowań na borsuki podyktowana jest koniecznością kontroli liczebności populacji, ochroną innych gatunków oraz względami sanitarnymi.

Zanim przystąpimy do polowania, warto dokładnie zapoznać się z przepisami, wyposażeniem i technikami łowieckimi. Odpowiedni wybór broni, amunicji i optyki przekłada się na skuteczność łowów i ograniczenie cierpienia zwierzyny. Warto też pamiętać, że borsuki, mimo że potrafią wyrządzać szkody, pełnią ważną rolę w ekosystemie – zwłaszcza jako ograniczające populacje gryzoni. Polowania nie powinny więc prowadzić do nadmiernego zmniejszenia liczebności gatunku. Kluczowa jest tu właściwa ocena stanu populacji i współpraca z lokalnym kołem łowieckim czy nadleśnictwem.